سوره‌های
قران با عنایت به آغاز آنها به عناوین ذیل تقسیم میشوند :
1
- برخی از سوره‌های قران با حروف مقطعه آغاز میشوند و آنها مجموعاً 29 سوره‌اند
این دسته خود تقسیماتی دارند که د رمبحث حروف مقطعه گذشت .
2
- برخی از سوره‌های قران با تحمید( الحمدلله) آغاز می‌شونداین سوره‌ها را اصطلاحاً
حامدات خوانند و عبارتند
از :
حمد
، انعام ، کهف ، سبأ ، فاطر
3
ـ برخی از سوره‌های قران با ندا شروع میشوند وان مجموعاً ده سوره‌اند :
در
برخی از این سورها مخاطب پیامبر (ص) است مانند سوره‌های : احزاب ، طلاق ، تحریم
، مزمل ، مدثر
و
در برخی دیگر مخاطب مؤمنین هستند. مانند سوره‌های : مائده ، حجرات ، ممتحنه
ودر
بعضی دیگر مخاطب مردم است مانند سوره‌های: نساء ، حج
4
- برخی از سورهای قران با تسبیح شوروع میشوند که اصطلاحاً آنها را مسبّحات گویند
وآنها هفت سوره‌اند : اسراء ، حدید ، حشر ، صف ، جمعه ، تغابن ، اعلی
5 - برخی از سورهای قران با قسم آغاز میشود و
آنها هفده سوره‌اند :
صافات
، ذاریات ، طور ، نجم ، قیامت ، مرسلات ، نازعات ، بروج ، طلاق ، فجر ، شمس ، بلد
، لیل ،ضحی ، تین ، عادیات ، عصر
6
- برخی از سورهای قران با ادات شرط آغاز میشود و آنها هفت سوره‌اند:
واقعه
، منافقون ، تکویر ، انفطار ، انشقاق ، زلزال ، نصر
7
- برخی از سورهای قران با قل شروع میشوند و آنها پنج سوره‌اند :
جن
، کافرون ، اخلاص ، فلق، ناس
8
- برخی از سورها با استفهام آغاز میشوند و آنها شش سوره‌اند :
نبأ
، انسان ، غاشیه ، انشراح ، فیل ، ماعون
9
- برخی از سورهای قران با اعلام انزجار و تنفر آغاز می‌گرددو آنها پنج سوره‌اند :
برائت
، محمد ، مطففین ، همَزه ، تبّت
10
- برخی از سورهای قران با تبریک شروع میشوند و آنها دو سوره‌اند :
فرقان
، ملک
سوره های قران از نظر کوتاه و بلندی به عناوین زیر تقسیم میشوند:
1
- سبع طوال ( هفت سورة طولانی) و آنها عبارتند از :
بقره
، آل‌عمران ، نساء ، مائده ، انعام ، اعراف ، انفال توبه (پس انفال و توبه یک سوره‌شمرده میشوند).
2
- مئین ( سورهایی که قریب به صد آیه دارند ) و عبارتند از :
یونس
، هود، یوسف ، حجر ، نحل ، اسراء ، کهف ، طه ، انبیاء حج ، مؤمنون
3ـ
مثانی ( سورهایی که بعد از مئین می‌آیند ) این سورها از سورهی نور آغاز میشود
وتا سورهی حجرات ادامه می‌یابند .
4
- مفصَّلات ( سورهای کوتاه ) در علامت گذاری این گونه سورها به مفصلات وجوهی گفته
است از جمله:
الف)
این سورها فصول متعدد دارند و هر بسمله اغاز فصل دیگر است .
ب)
این سورها از محکمات قران می‌باشند و بهمین جهت آنها را مفصلات گویند .
ج)
آیات این سورها نسخ نشده است .
این
سورها بر سه دسته‌اند :
· طوال( بلند) این سورها از حجرات آغاز وتا
سوره بروج امتداد دارند .
· اوساط ( متوسط) این سورها از سوره طارق
آغاز و تا بیّنه را شامل میشوند .
· قصار ( کوتاه ) از سوره زلزال تا آخر
قران قصار نامیده میشود .
برخی
سوره های قران را تحت عناوین خاص دیگری جمع شده اند که عبارتند از :
عتاق
: به سوره هایی می گویند که در ابتدا نازل شده اند و عبارتند از :
اسراء ، کهف ، مریم ، طه ، انبیاء
عزایم
: به سوره هایی می گویند که آیه سجدة واجب دارند و عبارتند از :
سجده ، فصلت ، نجم ، علق
سجده
: به سوره هایی می گویند که که مشتمل بر آیة وجوب ویا استحباب سجده می باشند و
عبارتند از
اعراف ، رعد ، نحل ، اسراء ، مریم ،حج ( در دو آیه ) ،فرقان ، نمل ، سجده ، ص ، فصلت ، نجم ، انشقاق
،علق
زهرا
وَین : به سوره هایی می گویند که احکام و فروعات دینی بیشتری در خود جای داده اند
و عبارتند از: بقره ، آل عمران
قرینتین
: به دو سوره در کنار هم که برخی از مفسرین آنها را یک سوره ذکر کرده اند عنوان
شده اند و عبارتند از : اتقال و توبه
قوارع
: به سوره هایی می گویند که موجب ایمنی از اجنه و شیاطین می شوند و آنها عبارتند
از :ناس
و فلق البته آیةالکرسی را هم جزء این دسته
شمرده اند.