دانشـنامه موضوعی علوم قـرآن و حدیث

موضوعات مطالب

با توجه به این که عمر انسان محدود مى‏باشد بقاى نوع انسان به چه صورت است از نظر قرآن بقاى با نطفه مى‏باشد در قرآن داریم : «خلق الانسان من نطفة...».علامه: مراد از خلق در این آیه نوع انسان است و نسل آدم مى‏باشد و شامل حضرت آدم علیه السلام نمى‏شود. با توجه به آیه «ثم جعل نسله من سلالة من ماء مهین‏» توجه به این که خلقت اول انسان را در همین سوره در آیه قبل از این از خاک بیان مى‏کند پس از آوردن این دو آیه در کنار هم صراحت آیه دوم در نژاد و نسل انسان مشخص مى‏شود. و آیه دیگر مراحلى را که نطفه طى مى‏کند بیان مى‏کند:

«ثم خلقنا النطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظاما فکسونا العظام لحما ثم انشاناه خلقا آخر فتبارک الله...» توجه به این که در دو آیه قبل، خبر از خلقت اولى انسان مى‏دهد و در آیه قبل جاى نطفه که این مراحل را طى مى‏کند مشخص مى‏کند فهیمده مى‏شود که این مراحل در رابطه با نطفه آن هم جهت‏حفظ بقاى نوع انسان مى‏باشد نه این که در اصل خلقت‏حضرت آدم ابوالبشر علیه السلام این مراحل طى شده باشد. ممکن است کسى بگوید که چه اشکالى دارد در مورد حضرت آدم علیه السلام هم بگوییم اصل آن از خاک است‏سپس در مرحله دوم همین نطفه و بعد مراحل بعدى مى‏باشد.علامه طباطبایى رحمه الله در پاسخ مى‏فرماید: «ثم جعل نسله من سلالة من ماء مهین‏»فالنسل الولادة بانفصال المولود عن الوالدین و المقابلة بین بدء الخلق وبین النسل لا یلائم کون المراد ببدء الخلق بدء الخلق الانسان المخلوق من ماء مهین ولو کان المراد ذلک لکان حق‏الکلام ان یقال: ثم جعله سلالة من ماء مهین‏».کلام علامه رحمه الله این گونه فهمیده مى‏شود که اولا: نسل، ولادت منفصل از والدین را مى‏گویند . ثانیا: از «مقابلة بین بدء الخلق و بین النسل‏» فهمیده مى‏شود که سازگارى ندارد که انسان مخلوق اولى هم از نطفه خلق شده باشد و اگر منظور این بوده مى‏بایست نسل دیگر برداشته شود. به ناچار باید بپذیریم که آفرینش از خاک درباره‏ى انسان اول و بعد همان‏گونه که از قرآن استفاده مى‏شود انسانهاى بعدى از نطفه که بعد خود نطفه تبدیل به مضغه و علقه... مى‏شود خلق شده‏اند. 

ســــمانه حســــن

بقاى نوع انسان از دیدگاه قرآن