دانشـنامه موضوعی علوم قـرآن و حدیث

موضوعات مطالب

در یکی از روزها، صبحگاهان امام علی علیه السلام فرمود: فاطمه جان آیا غذایی داری تا از گرسنگی بیرون آیم؟ پاسخ دادند: نه، به خدایی که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزید سوگند، دو روز است که در منزل غذای کافی نداریم و در این مدت شما را بر خود و فرزندانم در طعام ترجیح دادم. امام علیه السلام با تأسف فرمودند: فاطمه جان چرا به من اطلاع ندادی تا به دنبال تهیه غذا بروم؟ حضرت زهرا علیها السلام فرمودند: ای اباالحسن، من از پروردگام خود حیا میکنم که چیزی را که تو بر آن توان و قدرت نداری، درخواست نمایم.

(بحار الانوار، ج 59، ص 43)

 کسی که عبادتهای خالصانه خود را به سوی خدا فرستد، پروردگار بزرگ بهترین مصلحت او را به سویش فرو خواهد فرستاد.

(بحار الانوار، ج 70، ص 249)

 

پاداش خوشرویی در برابر مؤمن بهشت است و خوشرویی با دشمن ستیزه جو، انسان را از عذاب آتش باز میدارد.

(بحار الانوار، ج 75، ص 401)

 

حضرت فاطمه سلام الله علیها به پدر گرامیشان عرض کردند: ای رسول خدا زنان قریش به منزل من وارد شدند و گفتند: پیامبر تو را همسر کسی قرار داد که سرمایهای ندارد. رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در جواب فرمودند: قسم به خدا دخترم، در خیرخواهی تو کوتاهی نکردهام که تو را به اولین مسلمان و عالمترین و بردبارترین اشخاص تزویج نمودهام.

دخترم، همانا خدای عزوجل نگاهی به زمین افکند و از اهل آن دو نفر را برگزید، که یکی از آن دو را پدرت و دیگری را شوهرت قرار داد.

(بحار الانوار، ج 43، ص 133)

 

ما اهل بیت رسول خدا، وسیله ارتباط خدا با مخلوقات و برگزیدگان خداییم، ما جایگاه پاک خدا و دلیلهای روشن او و وارثان پیامبران الهی میباشیم.

(نهج البلاغه لابن ابی الحدید، ج 16 ص 211)

 

خداوند اطاعت و پیروی از ما اهل بیت علیهم السلام را سبب برقراری نظم اجتماعی در امت اسلامی، و امامت و رهبری ما را عامل وحدت و در امان ماندن از تفرقهها قرار داده است.

(احتجاج طبرسی، ایران: انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم و علی علیه السلام دو پدر امت اسلام میباشند، که اگر مردم از آنان پیروی کنند، کجیها و انحرافاتشان را اصلاح نموده و آنها را از عذاب جاویدان نجات میدهند، و اگر همراه و یاورشان باشند نعمتهای همیشگی خداوندی را ارزانیشان میدارند.

(بحارالانوار، ج 23، ص 259)

 

از حضرت فاطمه علیها السلام روایت شده که رسول خدا فرمودند: امام همچون کعبه است که باید به سویش روند، نه آنکه (منتظر باشند تا) او به سوی آنها بیاید.

(بحارالانوار، جلد 36، ص 353)

 

همانا خوشبخت حقیقی کسی است که علی علیه السلام را دوست بدارد.

(مجمع الزوائد علامه هیثمی، ج 9، ص 132)

 

کسی که پس از خوردن غذا، با دستی آلوده و چرب بخوابد، هیچ کس جز خودش را سرزنش ننماید.

(کنزل العمال، ج 15، ص 242، ح 40759)

 

اما حقانیت من در مالکیت فدک، همانا خداوند بزرگ آیه آت ذاالقربی حقه، را وقتی در قرآن کریم بر رسول خدا نازل فرمود، من و فرزندانم نزدیکترین مردم به پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم بودیم، پس رسول خدا فدک را به من و فرزندانم هدیه فرمود.

(مستدرک الوسایل، ج 7، ص 291)

 

برای مؤمن، خرما هدیه خوبی است.

(کنزالعمال، ج 12، ص 339، ح 35305)

 

حضرت فاطمه زهرا علیها السلام فرمود: وقتی آیه 63 سوره نور نازل شد که: ای مسلمانان، رسول خدا را آن گونه که همدیگر را می خوانید، صدا نکنید، ترسیدم که رسول خدا را با لفظ ،ای پدر، بخوانم، من هم مانند دیگران پدر را با نام ،یا رسول الله، صدا زدم. دو سه بار که پدر را با این نام خواندم، رو به من کرده فرمودند:

ای فاطمه! این آیه درباره تو و خانواده تو و نسل تو نازل نشده است. فاطمه جان! تو از منی و من از تو، همانا این آیه برای ادب کردن آدمهای خشن و درشت خوهای قریشن انسانهای خودخواه و متکبر، نازل شده است. دخترم تو با جمله ،پدرجان، خطاب کن که مایه حیات قبل من است و خداوند را خوشنود میکند.

(بحارالانوار، ج 34، ص 33)

 

مردی نابینا از حضرت فاطمه علیها السلام اذن خواست که داخل خانه شود. فاطمه علیها السلام خود را از او مستور کرد. پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم به فاطمه فرمود: به چه سبب خود را مستور کردی و حال این که این مرد نابینا تو را نمیبیند؟ حضرت زهرا سلام الله علها پاسخ دادند: اگر او مرا نمی بیند من او را مینگرم، و اگر چه او نمیبیند اما بوی زن را استشمام میکند. رسول خدا پس از شنیدن سخنان دخترش فرمود: شهادت میدهم که تو پاره تن منی.

(بحار الانوار، ج 43، ص 91)

 

خدای تعالی ایمان را برای پاکیزگی از شرک قرار داد. و نماز را برای دوری از تکبر و خودخواهی.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

خدای تعالی زکات را مایه پاکی جان و فزونی روزی و روزه را برای پابرجایی اخلاص قرار داد.

(احتجاج طبرسی، ایران،انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

خدای تعالی حج را موجب استحکام دیانت، و عدالت را مایه وحدت و هماهنگی دلها قرار داد.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

خداوند جهاد را موجب عزت و هیبت اسلام، و صبر را وسیله استحقاق و شایستگی پاداش حق تعالی قرار داد.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

خداوند امر به معروف را جهت اصلاح جامعه واجب فرمود.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 258)

 

خدای تعالی نیکی به پدر و مادر را واجب فرمود تا از خسم او در امان بمانند، و دستگیری از خویشان را موجب افزایش عمر و سبب فزونی جمعیت و قدرت قرار داد.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 259)

 

خدای تعالی قصاص را وسیله حفظ جانها و وفای به نذر را برای رسیدن به مغفرت و آمرزش قرار داد.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 259)

 

خدای تعالی مراعات کامل وزن و پیمانه را برای جلوگیری از کم فروشی و نهی از شرابخواری را برای پرهیز از پلیدی تشریع نموده است.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 259)

 

خدای تعالی پرهیز از افترا و دشنام را برای دور شدن از لعنت واجب فرموده و دزدی را منع کرد تا راه عفت پویند.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص 259)

 

خداوند شرک را حرام فرمود تا به اخلاص طریق بندگی و یکتاپرستی جویند، پس چنانکه باید، ترس از خدا را پیشه گیرید و جز مسلمان نمیرید و آنچه فرموده است به جا آرید و خود را از آنچه نهی کرده باز دارید که تنها دانایان از خدا میترسند.

(احتجاج طبرسی، ایران، انتشارات اسوه، ج 1، ص259 – آل عمران،101)

 

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در جواب سلمان که برای فقیری تقاضای کمک داشت فرمود:

ای سلمان! سوگند به خداوندی که حضرت محمد صلی الله علیه وآل را به پیامبری برگزید، سه روز است که غذا نخوردهایم و فرزندانم حسن و حسین علیهما السلام از شدت گرسنگی بیقراری میکردند و خسته و مانده به خواب رفتهاند. اما من نیکی و نیکوکاری را که درب منزل مرا کوبیده است، رد نمیکنم.

(بحار الانوار،ج 43، ص 72)

 

پروردگارا! بزرگا! به حق پیامبرانی که آنها را برگزیدی و به گریههایحسن و حسین در فراق من، از تو میخواهم گناهان شیعیان من و شیعیان فرزندان مرا ببخشایی.

(ذخائر العقبی، ص 53 – کوکب الدری، ج 1، 2 196)

 

امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود: مادرم فاطمه علیها السلام را دیدیم که شب جمعه تا صبح مشغول عبادت و رکوع و سجود بود، و شنیدم که برای مؤمنین دعا میکرد و اسامی آنان را ذکر مینمود و برای آنان بسیار دعا میکرد ولی برای خودش دعا نکرد، پس به او عرض کردم: مادر! چرا همان طور که برای دیگران دعا کردی برای خودت دعا نکردی، فرمود: پسرم! اول همسایه و سپس خود و اهل خانه.

(بحار الانوار، ج 43، ص 81)

 

روزی حضرت فاطمه علیها السلام خطاب به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: علی جان! نزدیک بیا تا اطلاع دهم شما را از آنچه در گذشته اتفاق افتاد و آنچه در حال به وقوع پوستن است وآنچه در آینده رخ خواهد داد تا روز قیامت هنگامه برپایی رستاخیز.

(بحار الانوار، ج 43 ص 8)

 

حضرت زهرا سلام الله علیها در رابطه با دعای روز جمعه از رسول گرامی اسلام نقل فرمودند که: در روز جمعه ساعتی است که هر خواسته خیر و نیکویی در آن ساعت به اجابت میرسد. پرسیدم: یا رسول الله! کدام ساعت است؟ فرمودند: آنگاه که نصف خورشید در افق پنهان شود.

(کنزل العمال، ج 7، ص 766)

 

بهترین شما کسانی هستند که در برخورد با مردم نرمتر و مهربانترند و با همسرانشان مهربان وبخشندهاند.

(دلایل الامامه طبری، ص 7)

 

اگر روزه، زبان و گوش و دست و پای روزهدار را از ارتکاب اعمال ناپسند حفظ نکند، روزه را میخواهد چه کند (و به چه دردش میخورد؟)

(مستدرک الوسایل، ج 7 ص 366)

 

وقتی امام حسن و امام حسین علیها السلام مریض شدند، به حضرت علی علیه السلام گفتند: چرا برای سلامتی دو فرزندت نذر نمیکنی؟ ... پس حضرت فاطمه علیها السلام فرمود: اگر فرزندانم شفا یابند، سه روز برای خدا جهت شکرگزاری روزه خواهم گرفت.

(بحارالانوار،ج 35، ص 245)

 

آنچه برای زنان نیکوست این است که (بدون ضرورت) مردان نامحرم را نبینند، و نامحرمان نیز آنها را ننگرند.

(بحارالانوار، ج 37، ص 69)

 

ای رسول خدا، سلمان از سادگی لباس من تعجب نمود، سوگند به خدایی که تو را مبعوث فرمود، مدت پنج سال است فرش خانه ما پوست گوسفندی است که روزها بر روی آن شترمان علف میخورد و شبها بر روی آن میخوابیم، و بالش ما چرمی است که از لیف خرما پوشیده شده است.

(بحارالانوار، ج ، ص 303)

 

آن لحظهای که زن در خانه خود میماند، (و به امور زندگی و تربیت فرزند میپردازد) به خدا نزدیکتر است.

(بحارالانوار،ج 43،ص 92)

 

به او گفته شد: ای دختر رسول خدا، دستهایت زخم شده است، خود را به زحمت مینداز. در کنار شما خدمتکار منزلتان فضه ایستاده است. کار منزل را به او واگذار. حضرت زهرا علیها السلام پاسخ داد: رسول خدا (صلی الله علیه و اله) به من سفارش فرمود که کارهای خانه را با فضه تقسیم کنم، یک روز او کار کند و روز دیگر من، دیروز نوبت او بود و امروز نوبت من است.

(الخرائج و الجرائح لقطب الدین راوندی، ص530)

 

حضرت علی و فاطمه علیهما السلام در تقسیم و ظایف زندگی زناشویی از رسول خدا صلی الله علیه و آله راهنمایی خواستند. فرمودند: کارهای داخل منزل را فطمه علیها السلام و کارهای بیرون از منزل را علی علیه السلام انجام دهد. پس حضرت زهرا علیها السلام با خوشحالی فرمود: جز خدا کسی نمیداند که از این تقسیم کار تا چه اندازه خوشحال شدم، زیرا رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است بازداشت.

(بحارالانوار،ج 43،ص 81)

 

حضرت زهرا سلام الله علیها در لحظههای واپسین زندگی، پس از وضو گرفتن به اسماء بنت عمیس فرمود: ای اسماء! عطر مرا همان عطری که همیشه میزنم، و پیراهنی را که همیشه در آن نماز میگزارم بیاور و بر بالینم بنشین، هرگاه وقت نماز شد مرا از خواب بیدار کن، اگر بیدار شدم که نماز میگزارم و اگر بیدار نشدم کسی را بدنبال علی علیه السلا بفرست.

(کشف الغمة، بیروت، دارالاضواء، ج 2، ص 122)

 

حضرت فاطمه سلام الله علیها به زن مؤمنهای که در یک بحث دینی و عقیدتی بر زنی فاسد و از دشمنان اهل بیت علیهم السلام غلبه کرده و بسیار خوشحال بود، فرمود: همانا شادی فرشتگان در غلبه تو بر آن زن معاند، بیش از شادی توست و اندوه و نگرانی شیطان و دوستان شیطان در این شکست بیشتر و شدیدتر از آن زن شکست خورد است.

(بحارالانوار، ج 2، ص 8)

 

آنگاه که در روز قیامت برانگیخته شوم، از گناهکاران امت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شفاعت خواهم کرد.

(احقاق الحق، ج 10، ص 367)

 

اگر به آنچه به شما امر میکنم عمل میکنی و از آنچه شما را بر حذر میدارم دوری میکنی از شیعیان ما میباشی، و الا هرگز.

(بحارالانوار، ج 68، ص 155)

 

شیعیان ما از بهترین افراد اهل بهشتند، و همه دوستان ما و دوستان دوستان ما و دشمنان دشمنان ما و کسی که با قلب و زبان تسلیم ما اهل بیت شده، در صورتی که از اوامر ما سرپیچی کنند و نواهی و موارد پرهیز را محترم نشمرند از شیعیان واقعی ما نخواهند بود. با این حال جایگاهشان در بهشت خواهد بود ولی بعد از پاک شدن از گناهان به وسیله بلاها و مصیبتها در دنیا، با تحمل مشکلات و شدائد روز قیامت و یا قرار گرفتن اندک زمانی در طبقات بالای جهنم و چشیدن عذاب، تا اینکه ما به خاطر دوستیشان با ما نجاتشان داده و آنان را به پیشگاه خودمان انتقال خواهیم داد.

(بحارالانوار، ج 68، ص 155)

 

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله حوادث تلخ آینده را برای حضرت زهرا سلام الله علیها توضیح داد و به شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام اشاره کرد. حضرت فاطمه علیها السلام فرمود: ای پدر! چه کسی فرزندم و نور چشم و میوه دلم، حسین علیه السلام را شهید میکند؟ فرمود: بدترین افراد امت من. حضرت زهرا علیها السلام پرسید: ای پدر سلام مرا به حضرت جبرئیل برسان و از او بپرس که در کجا حسین مرا شهید میکنند؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در سرزمینی که به آن کربلا میگویند. پس حضرت زهرا علیها السلام فرمود: ای پدر! در برابر خواستههای خدا تسلیم و راضیام و به خدا توکل کردهام.

(نهج الحیاة، ص 208)

 

یکی از زنان مدینه خدمت زهرا علیها السلام رسید و گفت: مادر پیری دارم که در مسایل نماز سؤالاتی دارد و مرا فرستاده است تا مسایل شرعی نماز را از شما بپرسم. حضرت زهرا فرمود: بپرس. و آنگاه مسایل فراوانی مطرح کرد و پاسخ شنید. در ادامه پرسشها آن زن خجالت کشید و گفت: ای دختر رسول خدا پیش از این نباید شما را به زحمت اندازم. حضرت فاطمه علیها السلام فرمودند: بازهم بیا و أنچه سوال داری بپرس، أیا اگر کسی را روزی اجیر نمایند که بار سنگینی را به بام بالا ببرد و در مقابل صد هزار دینار طلا مزد بگیرد، چنین کاری برای او دشوار است؟ گفت: خیر. حضرت ادامه دادند: من هر مسالهای را که پاسخ میدهم، بیش از فاصله بین زمین و عرش گوهر و لولو پاداش میگیرم، پس سزاوارتر است که بر من سنگین نیاید.

(بحارالانوار، ج 2، ص 3)

 

ای اباالحسن، در همین ساعت به خواب رفتم، پس محبوبم رسول خدا را در قصری از مروارید سفید دیدم. چون مرا دید، فرمود: دخترم! به نزد من بشتاب که سخت مشتاق توام. بیصبرانه پاسخ دادم: سوگند به خدا، پدرجان! اشتیاق من برای زیارت شما شدیدتر است. در این هنگام پدرم فرمود: تو امشب در پیش ما خواهی بود. علی جان! رسول خدا آنچه وعده دهد راست است و به آنچه عهد و پیمان بندد وفا میکند.

(بحارالانوار، ج 43، ص 179)

 

فرزندانم دیشب را گرسنه به روز آوردند، فرزند کوچک من حسین در میدان جنگ کشته میشود. در کربلا فرزندم را با حیله و تزویر شهید میکنند. وای و نکبت و عذاب بر قاتلانش باد.

(بحارالانوار، ج35، ص 239)

 

از دنیای شما سه چیز محبوب من است: 1) تلاوت قرآن، 2) نگاه به چهره رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم، 3) انفاق در راه خدا.

(نهج الحیاة، ص 271)

 

ای اباالحسن! همانا رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم با من پیمان بسته و خبر داده است که من اول کسی خواهم بود که به آن حضرت میپیوندم و گریزی از آن نیست. پس علیجان، در برابر اوامر و فرمان و خواست خداوند بزرگ بردبار وبه حکم او راضی باش.

(نهج الحیاة، ص 233)

 

تلاوت کننده سورههای حدید و واقعه و الرحمن، در آسمانها و زمین اهل بهست خوانده میشود.

(کنزالعمال، ج 1، ص582)

 

در سر سفره غذا، دوازده دستور العمل ارزشمند وجود دارد که سزاوار است هر مسلمانی آنها را بشناسد چهارتای آن واجب و چهار تای آن مستحب و چهار تای آن نشانه ادب است. چهار دستور العمل واجب عبارتند از: 1) شناخت و معرفت پروردگار (که نعمتها از اوست) 2) راضی به نعمتهای خدا بودن 3) گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز غذا 4) شکر و سپاسگزاری خدا.

چهار دستور العمل مستحب عبارتند از: 1) وضو گرفتن قبل از خوردن غذا 2)نشستن به جانب چپ 3) در حال نشسته غذا خوردن 4) غذا خوردن با سه انگشت.

چهار دستورالعملی که نشانه ادب است: 1) از آنچه در پیش روی در پیش روی شماست بخورید. 2) لقمههای کوچک بردارید 3) غذا را خوب بجوید و با شدت نرم کنید. 4) کمتر در صورت دیگران هنگام غذا خوردن بنگرید.

(عوالم العلوم للعلامة البحرانی، ج 11، ص 620)

 

روزی پدرم رسول خدا که درود خدا بر او و خاندان او باد به علی علیه السلام نگاه کرد و سپس با اشاره به او فرمود: این مرد و پیروان او در بهشتند.

(ینابیع المودة، ص 257)

 

رسول گرامی اسلام که درود خدا بر او خاندان او باد به علی علیه السلام فرمود: ای اباالحسن همانا تو و پیروان تو در بهشت موعود خواهید بود.

(نهج الحیاة، ص 326)

 

حضرت فاطمه زهرا علیها السلام فرمود: پیامبر گرامی اسلام فرمودند: فاطمه پاره تن من است، پس هر که او را بیازارد مرا آزرده است.

(بحارالانوار، ج 28، ص 303)

 

در خدمت مادر باش، زیرا بهشت زیر پای مادران است.

(نهج الحیاة، ص 312)

 

حسن جان! مانند پدرت علی علیه السلام باش و ریسمان را از گردن حق بردار خدای احسان کننده را پرستش کن و با افراد دشمن و کینهتوز دوستی مکن

(بحارالانوار، ج 43، ص286)

برگرفته از سایت حوزه دات نت

ســــمانه حســــن

حدیث

حضرت زهرا

شهارت