دیدگاه سوم :
بسیاری از اندیشوران و دانشمندان بر این عقیده هستند که قرآن کریم کتاب هدایت انسان به سوی خدا و برنامة کلی برای زندگی دنیوی انسان که سازندة معنویتی پربار و آخرتی آباد است ـ میباشد. به عبارت دیگر قرآن جامع اموری است که مربوط به هدایت انسان (اعم از امور مادی و معنوی) است.
در این دیدگاه چند نکته اساسی وجود دارد:
1. قرآن کتاب «هدایت» انسان به سوی خدا است و این هدف اصلی قرآن است.
2. انسان موجودی تک بُعدی نیست؛ بلکه دارای دو بُعد مادی و معنوی است.
3. قرآن به این ابعاد انسان توجه کرده است و یک برنامه کلی، که شامل سعادت دنیوی و اخروی انسان است، ارایه میکند.
4. در قرآن همانگونه که به مسایل معنوی و روحی انسان توجه شده است، به مسایل دیگری از قبیل مسایل حکومتی، اقتصادی، حقوقی، تربیتی، علمی و... نیز توجه شده است. در این راستا و در جهت هدایت انسان، حتیّ اشارههایی علمی مطابقِ واقع، به صورت مثالهایی مانند حرکت زمین، خورشید، زوجیت گیاهان و.(6) آمده است، همچنان که داستانهای واقعی و قصههایی از امتهای پیشین نیز بیان شده است.
5 . قرآن کتاب شیمی. فیزیک و علوم دیگر نیست واین اشارههای علمی، حقوقی و... هدف فرعی قرآن است، نه هدف اصلی آن. یعنی از آنجا که در فرهنگ اسلامی، دنیا مقدمه و زمینهساز آخرت است، مادیات و زندگی اجتماعی انسان پیوند ناگسستنی با معنویات و نیازهای روحی انسان دارد. بر این اساس توجه به امور دنیایی در راستای رشد علمی و ایجاد عدالت اجتماعی لازم است. به عبارت دیگر، وقتی انسان هدایت بیشتری مییابد وبه کمال خود میرسد، که از شناخت و معرفت بیشتری برخوردار باشد. و در زندگی سالم، پاک و متعادلی داشته باشد. بنابراین هر چه جامعه عالِمتر و پاکتر گردد و با عدالت همراه شود، به اهداف اسلام نزدیکتر میشود. از این رو قرآن به تمام این ابعاد توجه میکند و انسان را دعوت به علم، قسط و عدل و دوری از فحشا و منکرات میکند و قوانینی را برای حصول این اهداف ترسیم مینماید.
6. بیان مسایل اقتصادی، سیاسی، علمی، حقوقی و... در بسیاری از موارد به صورت قواعد کلی است که انسان را به هدایت الهی نزدیکتر میکند و غالباً قرآن خود را درگیر بیان مسایل جزیی نکرده است، مگر در مواردی خاص، که لازم بوده است. قرآن مواردی را که علم وعقل بشر توانایی درک آن را دارد، به عهده او گذاشته است بنابر این نباید از قرآن انتظار داشته باشیم تا تمام جزئیات نظامهای سیاسی و اقتصادی متناسب با هر زمان را ترسیم کند. چون هدف قرآن این نیست.این وظیفه متخصصان دینی است که در هر زمان، کلیات متناسب با زمان و مکان را از قرآن استخراج کنند؛ تا متخصصان علوم اقتصاد، حقوقی و... در چارچوب آن قواعد کلی، برنامهریزیهای مناسب را به عمل آورند.
دلایل دیدگاه سوم :
نظریه و دیدگاه سوم از روح تعالیم اسلام و قرآن برداشت میشود و دقت در آیات قرآن آن را به اثبات میرساند، در این جا عقیده برخی از صاحبنظران را مطرح میکنیم.
علامه طباطبایی(ره) در مورد هدف اصلی قرآن در تفسیر آیه (و نزّلنا علیک الکتاب تبیاناً لکل شیء) فرماید:«ظاهراً مراد از «کل شیء» هر چیزی است که به هدایت مربوط باشد، هر چه که مردم در مورد مبدأ و معاد، اخلاق فاضله، شرایع الهیه، قصص و موعظهها احتیاج دارند.» روشن است که منظور ایشان این است که هدف اصلی قرآن، هدایت مردم به سوی خدا است و برخی از این امور مثل شرایع الهیه، اعم از امور دنیوی و اخروی است یعنی در شریعت بیان مطالب عبادی، معاملات، احکام جزایی و... میشود. همچنین استاد مصباح یزدی مینویسد: «قرآن کتاب انسانسازی است و نازل شده است تا آنچه را که بشر در راه تکامل حقیقی (تقرب به خدای متعال) نیاز دارد به او بیاموزد». ان با تذکر این نکته که قرآن کتاب فیزیک، گیاهشناسی، زمینشناسی و کیهانشناسی نیست میفرماید: «قرآن در صدد و جایگاه حل مسایل علمی نیست. البته آن چه فرموده باشد حق است و اگر اشارهای به نکتهای علمی داشته باشد و به راستی لفظ قرآن بر آن دلالت کند حق است. و جای هیچ حرفی نیست.»
حال یکی از مواردی که قرآن در مورد آن صحبت کرده است مساله آفرینش و خلقت انسان است . در این نوشتار سعی برآن است که موراد و مراحل آفرینش انسان را بیان کنم تا با توجه به به این مقوله بااهمیت قدرت خداوند متعال را در پرتو رحمت همیشگی او احساس کنیم .