دانشـنامه موضوعی علوم قـرآن و حدیث

موضوعات مطالب

همانطور که بیان شد فهم آیات متشابه به آسانی ممکن نیست و علاوه بر مقدماتی که ذکر شد ، آشنایی به احکام و قوانین اسلامی اعم از اصول و فروع را لازم دارد تا مبادا آیه قران به شیوه ای متضاد با اصول مسلم بر گرفته از آیات محکم تفسیر گردد.متاسفانه برخی که آگاهی چندانی به این معارف ندارند ظاهر الفاظ را مدرک قرار می دهند و آنرا با پندارهای خود ممزوج می کنند و حاصل آن را تفسیر قرآن می نامند در حالیکه در واقع تفسیر قران به رای ونظر مشخص اوست نه تفسیر کلام خداوند به آنچه که خداوند متعال اراده فرموده است .

برخی نیز قدم فراتر نماده اند و گاهی برای استدلالی کردن مطلب خود آیه ای را با ده‌هاتوجیه به مطلب خود مربوط می کنند و بعنوان مستند کلام خود برمی گزینند . البته تفسیر به رای تنها در آیات متشابه صورت نمی پذیرد بلکه آیات محکم نیز از تفسیر به اندیشة شخصی مصمون نمانده است اینگونه تفسیر که در واقع معارف غنی قران را در پرده حجاب قرار می‌دهد و تنها به بیان الفاظ و عباراتی ساختگی و دور از مراد و مقصود قران بسنده می‌کند، در اخبار و احادیث به شدت مورد نکوهش قرار گرفته است .

قال رسول الله (ص) :« قال الله جلّ جلاله ما آمن بی من فسّر برأیهِ کلامی » پیامبر فرمود:خدا می‌فرماید: کسی که با رأی خودش کلام مرا تفسیر کند ایمان به من نیاورده است.

قال الصادق (ع) :« من فسّر القران برأیه فاَصاب لم یوجر و اِن أَخطَأکان اِثمُه علیه » امام صادق می‌فرماید: کسی که تفسیر به رأی کند اگر تفسیر وی مطابق مراد قران باشد ، اجر و پاداشی ندارد واگر بر خلاف مقصود قران بود گناه آن بر دوش اوست.


ســــمانه حســــن

تفسیر به رأی